Informacje ogólne 

  • PODSTAWOWE INFORMACJE

    •  Stolica: Sztokholm
    •  Ważniejsze miasta: Göteborg, Malmö, Uppsala, Linköping, Örebro
    •  Obszar: 450 tys. km2
    •  Długość granic z sąsiadami: Finlandia 586 km, Norwegia 1619 km
    •  Ludność: 9,7 mln
    •  Gęstość zaludnienia: 21,5 osób / km2
    •  Kobiety/Mężczyźni: 50,5% / 49,5%
    •  Średnia długość życia: 78 lat mężczyźni, 82 lata kobiety
    •  Język urzędowy: szwedzki
    •  Mniejszości: lapońska, fińska, meänkieli, romska, irakijska, polska
    •  Religia: luteranie 67,5%, katolicy, baptyści, prawosławni, muzułmanie, żydzi
    •  Ustrój: monarchia konstytucyjna
    •  Waluta: 1 korona szwedzka = 100 öre
    •  Strefa czasowa: taka sama jak w Polsce (GMT +01.00)
    •  Elektryczność: napięcie 220 V, standard
    •  Kod samochodowy: S
    •  Członek UE: od 1995
  • Szwecja: jak określić specyfikę tego kraju?

    Szwecja jest dużym krajem o niewielkiej liczbie mieszkańców, co sprawia, że gęstość zaludnienia jest jedną z najniższych w Europie. Jednym z największych atutów jest piękna i dziewicza przyroda. Ale - oznacza to większe odległości do pokonania pomiędzy miejscowościami, mniejsze zaludnienie niektórych obszarów. 

    Za to jest mnóstwo łosi i reniferów! Łoś stał się wręcz symbolem Szwecji. Szwedzi przywiązują dużą wagę do ekologii. Segregują śmieci, dbają o środowisko naturalne, uzyskują ogromną część energii ze źródeł odnawialnych, stawiają na transport publiczny i ekologiczny. Jest naturalne że cały rok - również zimą - dojeżdża się do pracy czy szkoły na rowerze.

    Historycznie Szwecja przechodziła wiele różnorodnych okresów, od Wikingów do nowoczesnego mieszkalnictwa i IKEA. W XX i XXI wieku tożsamość Szwedów buduje przede wszystkim równouprawnienie, prawa człowieka i obywatela, dbałość o swoje zdrowie i samopoczucie, wspomniana wcześniej ekologia oraz wysoki stan czytelnictwa- nie tylko kryminałów! Zachęcamy wszystkich do samodzielnego poszukiwania historycznych faktów o Szwecji.
  • Szwecja, hmm... ciemno i zimno?

    Oczywiście istnieją różnice między klimatem Szwecji i Włoch, ale w Skandynawii również świeci słońce. Latem nawet całą dobę! Któż zaś nie zna szwedzkich gwiazd sportów zimowych. Otóż to! Masy śniegu zimą i fantastyczne warunki narciarskie. Jednak bycie gwiazdą nie odgrywa w Szwecji żadnej roli, gdyż tam wychodzi się z założenia, iż wszyscy ludzie są tyle samo warci. Egalitaryzm jest istotny w szwedzkim społeczeństwie, choć Szwecja jest monarchią.

    Rodzina królewska piastuje reprezentacyjne funkcje w społeczeństwie respektującym nowoczesne i demokratyczne wartości. Sieć zabezpieczeń socjalnych jest bardzo dobrze rozwinięta, a ogólny standard życia wysoki. Pomimo tak niewielkiej liczby ludności Szwedzi osiągają sukcesy w wielu dziedzinach sportu czy techniki oraz w muzyce. Kto nie zna Björna Borga i Henrika Larssona, Volvo i Ericssona, zespołów ABBA i Roxette! W drugiej połowie XX wieku Szwecja stała się społeczeństwem wielokulturowym, jednak, jak w każdym kraju, i tutaj kultywuje się pewne specyficzne zwyczaje.
    Szwecja jest również znana z dość liberalnej polityki azylowej. Odsetek uchodźców per capita jest jednym z najwyższych w Europie. Szwedzi starają się jak najlepiej poradzić sobie z tą dużą ilością ludzi. Prowadzone są kursy językowe, adaptacyjne, programy szkoleniowe.
  • Praca w Szwecji

    Wraz z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej Polacy otrzymali możliwość, w równym stopniu ze Szwedami, korzystać z bogactw tego kraju. Organizacja i założenia szwedzkiego systemu ochrony zdrowia powodują, iż lekarze i pielęgniarki są poszukiwanymi pracownikami na terenie Szwecji. Aby móc pracować, lekarz lub pielęgniarka musi uzyskać legitymację uprawniającą do wykonywania zawodu. Szczegółowe wymagania odnośnie warunków, jakie należy spełnić, jak i dokumentów, które należy przedstawić, są dostępne w języku angielskim na stronie internetowej Socialstyrelsen.

    Jednak największym wyzwaniem dla osób poszukujących pracy w Szwecji jest język szwedzki. Jego znajomość w pracy lekarza czy pielęgniarki jest jedną z najistotniejszych umiejętności, a od 2016 roku jej formalne potwierdzenie jest wymagane przez urząd uznający kwalifikacje medyczne.

    Prawo pobytu w Szwecji, dłuższego niż trzy miesiące, przysługuje obywatelom Unii Europejskiej, którzy posiadają źródło utrzymania. Zatem obywatele UE mogą pracować i uczyć się w Szwecji bez ubiegania się o zezwolenie. Koniecznie pamiętać trzeba o wystąpieniu o szwedzki odpowiednik numeru PESEL – personnummer, który jest niezbędny w kwestiach formalnych, takich jak założenie konta bankowego, rejestracja u lekarza, zapisanie dzieci do szkoły czy umowa wynajmu mieszkania.
  • Zarobki w ochronie zdrowia

    Lekarze w Szwecji stanowią grupę zawodową o naprawdę wysokich dochodach. Pensje są indywidualnie ustalane i zależą oczywiście od takich elementów jak staż pracy, specjalizacja, miejsca zatrudnienia. Co roku odbywa się z pracodawcą rozmowę - lönesamtal, która jest rocznym podsumowaniem pracy i również rozmową o zarobkach. Są oczywiście pewne określone widełki zarobków dla poszczególnych grup zawodowych.
    W początkowym, wprowadzającym okresie trwającym maksymalnie 6 miesięcy pensja może być niższa - jest ona zawsze ustalona wraz z pracodawcą przed podpisaniem kontraktu. Wraz z nabywaniem przez lekarza doświadczenia, doskonaleniem języka, pracą, jako niezależny specjalista, kwoty te rosną. Lekarz z kilkuletnim stażem pracy w Szwecji oraz specjalizacją może zarobić ok 70 tysięcy koron brutto miesięcznie podstawy wynagrodzenia. Dyżury w publicznej ochronie zdrowia płatne są dodatkowo, mogą, a czasem wręcz - muszą zostać odebrane w postaci urlopu. Większość landstingów nadgodziny rozlicza w formie finansowej tylko do 30%, pozostałe nadgodziny są dodatkowym urlopem/czasem wolnym.

    Przykładowe zarobki - kwoty podstawy bez dyżurów, miesięczne brutto w koronach szwedzkich:
    AT läkare - lekarz na stażu - ok. 30 000 SEK
    ST läkare - lekarz w trakcie specjalizacji - 35 000 - 49 000 SEK
    Specialistläkare - lekarz specjalista - 50 000 - 65 000 SEK
    Överläkare - lekarz prowadzący specjalizacje, szef oddziału - 65 000 - 70 000 SEK

    Zarobki stomatologów są niższe niż lekarzy i oscylują w granicach 40 tysięcy koron brutto miesięcznie. Zarobki w początkowym okresie wprowadzającym mogą być niższe.

    Zarobki pielęgniarek w początkowym okresie to ok 21-24 tysiące koron brutto miesięcznie. Stopniowy wzrost wynagrodzenia następuje po okresie próbnym i zależy od opanowania języka, polityki płacowej pracodawcy, doświadczenia. Średnia pensja doświadczonej już pielęgniarki to ok. 30 tysięcy SEK miesięcznie brutto.
  • Szkolenia

    Szwecja stawia na rozwój pracowników ochrony zdrowia oraz pogłębianie ich wiedzy. Szkolenia dla lekarzy są opłacane przez pracodawcę oraz wliczone do czasu pracy. Dobór szkoleń odbywa się w porozumieniu z przełożonym bądź w przypadku lekarzy robiących specjalizację z opiekunem specjalizacji. Szkolenia dla pielęgniarek prowadzone są w uzgodnieniu z pracodawcą i potrzebami szpitala.
  • Dla Kierowców

    Wszystkie drogi i autostrady w Szwecji, w przeważającej części bardzo dobrej jakości, są bezpłatne. W Szwecji honorowane jest zarówno polskie jak i międzynarodowe prawo jazdy. Wśród obowiązków warto wymienić światła włączone przez całą dobę, zapięte przez wszystkich pasażerów pasy bezpieczeństwa oraz opony zimowe od 1 grudnia do 31 marca. Dzieci muszą podróżować w fotelikach. Należy pamiętać o zagrożeniu ze strony dzikiej zwierzyny - łosie i inne zwierzęta wychodzące na drogi są najczęstszą przyczyną wypadków. Ograniczenie prędkości wynosi 50 km/h na terenie zabudowanym, o ile nie jest podane inaczej. Szwedzcy kierowcy znani są z raczej spokojnej i przepisowej jazdy, a przekroczenie dozwolonej prędkości może być traktowane bardzo surowo przez policję. Cena za litr benzyny wynosi ok. 15 koron.
  • Podatki

    Podatek dochodowy od osób fizycznych ma w Szwecji charakter podatku lokalnego, a jego stawka wynosi ok. 31%. Należy pamiętać, że kwota ta zawiera w sobie składki ubezpieczeniowe (nie jest to jak w Polsce rozdzielane na podatek 18-32% i ZUS). Od kwoty dochodu podlegającego opodatkowaniu powyżej 438 900 SEK rocznie, pobierane jest dodatkowo 20% i powyżej 638 500 SEK rocznie kolejne 5% podatku państwowego (progi na rok 2017). Roczny dochód poniżej 19 000 SEK nie podlega opodatkowaniu. Można korzystać z różnorodnych ulg oraz dodatków (np. na dziecko, mieszkaniowy itp). Zależne są one od zarobków, sytuacji rodzinnej oraz polityki lokalnej.
  • Przykładowe podatki

    Płaca roczna

    Podatek (SEK)

    Podatek(%)

    100 000 kr

    12 912

    13%

    300 000 kr

    68 264

    23%

    500 000 kr

    142 128

    28%

    1 000 000 kr

    422 268

    42%
    Źródło: skatteverket.se, 2016
  • Ubezpieczenia społeczne

    W Szwecji obowiązuje system powszechnego ubezpieczenia społecznego. W jego skład wchodzą ubezpieczenia: chorobowe, rodzicielskie, od wypadków w pracy oraz na wypadek inwalidztwa. Do okresu ubezpieczeniowego zaliczane są również okresy ubezpieczenia w innym kraju UE. Szczegółowe informacje można uzyskać w zakładach ubezpieczeń; lub – o ubezpieczeniu chorobowym – www.fk.se.
  • Mieszkanie

    W Szwecji można wynająć mieszkanie na trzy sposoby, dwa z nich przypominają zasady dotyczące mieszkań własnościowych, trzeci - lokatorskich. Najpopularniejsza forma to hyresrätt – te mieszkania są własnością spółek mieszkaniowych działających w interesie społecznym. Oferty mieszkaniowe można przeglądać w lokalnej prasie. Inna forma to bostadsrätt - wykupuje się udział w spółdzielni mieszkaniowej "prawo do mieszkania", w ramach jednej spółdzielni można zmieniać mieszkania. Obowiązują dość długie kolejki w oczekiwaniu na zmianę. Można oczywiście sprzedać udziały. Oczywiście istnieje też wynajem prywatny i rynek prywatnych mieszkań i domów. Informacji udziela i Związek Agentów Nieruchomości (Fastighetmaklarforbundet): www.fmf.se z odnośnikami do poszczególnych zrzeszonych agencji. Strony internetowe: www.hemnet.se, www.blocket.se.

    Należy pamiętać że Szwecja to inny kraj - a zatem i inne obyczaje mieszkaniowe. Normą jest wspólna pralnia - jako osobny budynek lub pomieszczenie w klatce, budynku. Często w mieszkaniach spółdzielczych nie używa się płytek podłogowych i ściennych, a wodoodporne tapety, linoleum. Wannę najczęściej zastępuje prysznic. Za to niemal zawsze kuchnia jest wyposażona w sprzęt taki jak zlew, lodówka, piecyk, szafki, czasem zmywarka.
  • Opieka nad dzieckiem

    Organizacją opieki – przedszkola, domy dziennego pobytu – zajmują się gminy. Materiały dotyczące systemu edukacji: www.skolverket.se. Przedszkola w Szwecji są płatne - stosunkowo niedużo, ale zawsze opłaty są pobierane. Bezpłatne są szkoły i zapewniają najczęściej tablety do nauki dla dzieci, podręczniki, często również posiłki. Zależne jest to od rozwiązań w lokalnej gminie.
  • Prawo pracy

    Przepisy w Szwecji nie ustalają minimalnej płacy. Umowę można podpisać na czas nieokreślony lub - w przypadku pracy na zastępstwo lub wykonywania pracy konkretnej, najczęściej krótkoterminowej - na czas określony. Stosowane są również umowy podpisywane na nie dłuższy niż sześć miesięcy okres próbny. Obowiązuje 40-godzinny tydzień pracy. Każdemu pracownikowi przysługuje w roku co najmniej 25 dni roboczych urlopu (ilość urlopu rośnie z wiekiem). Wiek emerytalny to 65 lat, ale można pracować do 67 roku życia. Szczegółowe informacje można znaleźć na stronach: www.lo.se (Szwedzka Konfederacja Związków Zawodowych), www.tco.se (Szwedzka Konfederacja Pracowników) lub www.saco.se (Szwedzka Konfederacja Samorządów Zawodowych).